Stan Wiedzy

Rolnictwo Wielofunkcyjne (MFA) stało się powszechnie znane ze względu na jego znaczenie dla handlu międzynarodowego w latach 90. MFA zostało uznane za istotny element polityki na poziomie krajowym i europejskim, dzięki reformie polityki rolnej Agenda 2000 oraz oświadczeniu wydanym przez Radę Unii Europejskiej w Luksemburgu. Unia Europejska obrała zrównoważony rozwój oraz wielofunkcyjność za główne cele Wspólnej Polityki Rolnej. Ta zmiana orientacji jest wyrażona w tzw. „europejskim modelu rolnictwa”, który został opisany przez Komisję Europejską. Koncentruje się on na sektorze rolniczym, który służy społecznościom wiejskim, ukazując ich bogatą tradycję i różnorodność. Jego rola polega nie tylko na produkcji żywności, ale również zagwarantowaniu rentowności wsi jako miejsca do życia i do pracy, a także jako środowiska samego w sobie.

Pomimo trwających przez prawie dwie dekady debat, znaczenie terminu “Rolnictwo Wielofunkcyjne” nadal ulega zmianie w zależności od kontekstu, w jakim jest używane. MFA nie jest koncepcją jednoznaczną, prostą i jasną. Powinno się ją raczej zdefiniować jako otwartą, dykursywną ideę. Można ją postrzegać jako odpowiedź na wyzwanie związane z gospodarczymi, środowiskowymi, społecznymi czy kulturowymi ograniczeniami obszarów wiejskich, a także jako konsekwencję zmieniających się potrzeb i wymagań konsumentów oraz społeczeństwa, dotyczących terenów rolniczych i wiejskich. Współcześnie dostrzec można rosnący popyt na żywność wysokiej jakości, na wartości środowiskowe, ekologiczne i krajobrazowe, na aspekty społeczne i kulturowe. Mimo że sytuacja na rynku rolniczym stała się bardziej złożona, to jednak wciąż istnieją duże możliwości dla europejskich rolników, będących dostawcami towarów i usług.

Rolnictwo jest integralnym składnikiem gospodarki, społeczeństwa i środowiska. Indywidualni producenci i grupy producenckie nie mogą działać, jeśli są odizolowani od innych. Rolnictwo wpływa na społeczność i rozwój gospodarczy, ale także podlega ich wpływom. Dzięki połączeniu produkcji i dystrybucji możliwe jest utożsamienie współczesnego społeczeństwa europejskiego z prawdziwym rolnictwem i towarami rolniczymi.

Sposób rozwoju MFA w danym regionie, zależy od poziomu wyzwań, z jakimi zmaga się ten region. Za przykład może posłużyć rolnictwo Europy Wschodniej, które charakteryzuje się dużą różnorodnością i dysproporcjami pomiędzy regionami. Z ekonomicznego punktu widzenia istnieją olbrzymie różnice pomiędzy gospodarstwami rolniczymi nastawionymi na samozaopatrzenie, rodzinnymi gospodarstwami rolniczymi skupiającymi się na kontaktach rynkowych oraz byłymi spółdzielniami rolniczymi.

Utrzymanie istniejących gospodarstw rolniczych zależy od wielu różnych czynników ekonomicznych, społecznych i demograficznych. Współcześnie zbiorowość rolników jest grupą starzejącą się. Gospodarstwa rolne prowadzone przez młodych ludzi są przeważnie bardziej dochodowe, a młodzi rolnicy przejawiają większą chęć do wprowadzania innowacyjnych rozwiązań i korzystania przy uprawie i hodowli z metod przyjaznych środowisku. Wielu rolników zaangażowało się w już istniejące oraz nowe rozwiązania.

Działania związane z Pogłębianiem stanowią próbę zwiększenia wartości produktów poprzez uprawę ekologiczną, przetwarzanie produktów na terenie gospodarstwa rolnego oraz krótkie łańcuchy dostaw. Jako element Poszerzania rolnicy opracowują nowe działania w zakresie agroturystyki, a także zarządzania naturą i krajobrazem. Działania związane z Optymalizacją są możliwe dzięki redukcji kosztów poprzez alternatywne użytkowanie i waloryzację wewnętrznych środków gospodarstw rolnych.

Czynniki gospodarcze są jednymi z najważniejszych sił napędowych dla rolników chcących zmieniać swoje gospodarstwa w kierunku wielofunkcyjności. Autentyczną tradycją europejskiego rolnictwa jest stały postęp i rozwój. MFA musi się rozwijać, równocześnie szanując kulturę regionów. Nie każda koncepcja może zostać wdrożona we wszystkich regionach. Wielofunkcyjność powinna zostać dostosowana do odpowiedniego kontekstu i potrzeb mieszkańców regionu. Tym, co się liczy na dłuższą metę nie jest największy zysk, a optymalne korzyści. Dzięki dopasowanemu szkoleniu i uczeniu się wraz z wizjonerskim myśleniem młodzi europejscy rolnicy powinni nauczyć się dostarczania poszukiwanych towarów i usług, będących podstawą ich zawodu: rolnictwa.

Pobierz Plik ‘Stan Wiedzy’ w formacie PDF

PDF